پارسا

Tombstone of "Michael Scott Speicher". Amerian Navy LCDR who killed in 1991 during Persian Gulf war.

The name of the #PersianGulf is even engraved on the of American soldiers' tombstones.
This name is not changeable.

سبزها talk, listen, hang out

امشب ساعتِ ۲۰:۰۰ در کلابِ سبزها گفت‌وگویی پیرامونِ کتابِ «مشروطهٔ نوین» اثرِ رامین پرهام با حضورِ مؤلّف خواهیم داشت. در جلسه از نگاهِ تاریخی به نقدِ کتاب خواهم پرداخت.

www.clubhouse.com/house/%D8%B3...

جلال متینی پژوهش‌گری ایران‌دوست و برجسته بود و نقشش به عنوانِ موسّسِ مجلّاتِ معتبر ایران‌نامه و ایران‌شناسی فراموش‌شدنی نیست. میانِ منتقدانِ مصدّق نیز فردی جدّی، منطقی و دقیق محسوب می‌شد. شخصاً از نوشته‌هایش، خاصه راجع به شاهنامه آموخته‌ام. درگذشتش خبری ناگوار بود. یادش گرامی.

اگر آن چه در سوریه رخ داد را «انقلاب» در نظر بگیریم[که نظرم مساعد نیست] گویا ترمیدورش به دو هفته نکشید و احمد الاشرع آن افسارِ شیطان را به گردن آویخت! :)

دوماً این نکته‌ای است که از قضا کسانی که از مقایسهٔ اخیر برآشفته شده‌اند عموماً به بیانش علاقه دارند و در برابرِ انتقادات به «استبدادی» بودن رژیمِ پهلوی استدلال می‌کنند که ترویجِ ارزش‌هایِ مدرن و نوسازی در ساختاری سنتی لزوماً اقتدارگرایانه خواهد بود. امتدادِ منطقی برجسته کردن این تضادها درست بودنِ آن مقایسه است!

قیاسِ فرح دیبا با اسما اسد کاملاً بجاست. اولاً دو نفر سطحِ مشابهی دارند: کسانی که در یک منطقه برای چند دهه بانویِ اول کشورهایی خودکامه با جهت‌گیریِ (نیمه)سکولار بودند و در نهایت با سقوط حکومت‌ ناچار به فرار شدند. شکافِ اصلی در جنوب‌غربِ آسیا شکافِ مذهبی/نامذهبی و مدرن/نامدرن است، نه دموکراتیک و دیکتاتوری.

از همین حیث وستفالیا برای اروپا نظمی «ارگانیک» و برخاسته از الزامات و اقتضائاتِ تاریخی محسوب می‌شد. اما فرارویِ نظمِ بین‌الدولیِ اروپایی به نظمِ جهانی این ویژگی را تحلیل برد. آیا برابریِ ایالات متحده با جیبوتی جز انتزاع، پایی در زمینِ واقعیت دارد؟ در اروپا، ائتلاف برای توازنِ قوا برابری می‌ساخت.

زادروزتان خجسته باد!

پیمانِ وستفالیا به سال ۱۶۴۸ محصولِ قدرتِ یک ایده راجع به روابطِ بین دولت‌‌ها نبود؛ بلکه از پیِ سه دهه جنگ خونین سر برآورد. شکافِ نازدودنیِ کاتولیک-پروتستان و تکافویِ توانِ دولت‌ها برای غلبه بر یک‌دیگر، خاصه با سیاستِ توازن قوایِ انگلیسی، تزهایِ حاکمیتِ دولت‌ها و برابریِ حقوقی آن‌ها با یک‌دیگر را پدید آورد.

بعثِ سوریه هم به تهِ خط رسید. پنجاه سالِ پیش در خاورمیانه احتمالاً کمتر کسی فکرش را می‌کرد رژیم‌هایِ لاییک، سکولار و نیمه‌سکولار یکی یکی به دستِ اسلام‌گرایان سقوط کنند و شاه‌زاده‌ای از سنتی‌ترین دولتِ منطقه، چهرهٔ اصلی نادینی کردن در جنوب‌غربِ آسیا باشد. مصیبتِ ما.

تصویر از کتاب‌خانهٔ اختصاصیِ کاخِ نیاوران.

هیچ وسیلهٔ دیگری بهتر از این عصا نمی‌تواند مردم را به انقیاد در آورد. این را آموزگاران گفته‌اند. اما کاتیلیه نه! هر که تنبیه شدید اعمال کند، در نظر مردم منفور خواهد شد. در ضمن آن که ملایم تنبیه کند، پست خواهد شد. اما هر که به اندازه تنبیه کند، ستودنی است.

کاتیلیه، ارته‌شاستره

دانش حکومت‌داری می‌کوشد آن چه به دست نیامده به دست آورد؛ آنچه به دست آمده حفظ کند؛ بر آنچه حفظ شده بیفزاید؛ از آن چه افزوده شده به شایستگان اعطا کند. عملکرد درست این جهان به آن بستگی دارد. هر که مشتاق پیشرفت جهان است عصایش را بالا بگیرد،

سوریه تنها تلنگری است برای درک این نکته که آنتاگونیسمِ واقعیِ انسانِ خاورمیانه‌ای دموکراسی و دیکتاتوری نیست. جدالِ دنیایِ «مدرن» با دشمنانِ قسم‌خورده‌اش است. یک سو مدنیت و دیگر سو بربریت.

اوباشِ سلطنت‌طلب نمی‌خواهند آن فرمولِ طلاییِ کذاییِ «اتحاد ارتجاع سرخ و سیاه» را راجع به معادلاتِ سوریه به کار بگیرند؟ :)

کانت در گفتاری مشهور روشنگری را خروجِ انسان از صغارتی دانسته بود که خود بر خود تحمیل کرده است. از این نظر لیبرالیسم ایده‌ای است درست مقابلِ پروژهٔ روشنگری، که می‌خواهد انسان را صغیر نگاه دارد و به بهایِ حفظ آزادی، فهمش از جهان را تحدید نماید. فاهمه تا آن اندازه مشروع است که در خود بماند، نه بیشتر.

باری این سنگ‌بنایِ فلسفی در کنه خود ایده‌ای محافظه‌کارانه است که با تحولات تازه به خطر می‌افتد. علم با داعیه‌هایِ جهان‌شمولِ خود تناسبِ آگاهی و اختیار در فرد را بر هم می‌زند و مبنای سازمان‌دهی از بالا و فارغ از اختیارِ فرد فرد افراد قرار می‌گیرد، زیرا لیبرالیسم از پیش آگاهی را با قدرت درهم‌تنیده است.

فرارفتن از این مرز مصادف با دیکتاتوری است و آزادی یک نفر را به ضررِ آزادیِ دیگران بسط خواهد داد. آن چه که استعمار بهترین تجلیِ آن بود: غیراروپایی‌ای که نمی‌فهمید و چون نمی‌فهمید، آزاد نیز نبود و اروپایی‌ای که چون می‌فهمید اراده‌اش را تحمیل می‌کرد.

بنیادِ فلسفیِ لیبرالیسم آن است که همه خیرِ خود را می‌شناسند، و چون می‌شناسند باید آزاد باشند. در واقع لیبرالیسم قدرت و شناخت را به یک‌دیگر گره می‌زند از جمله در سطحِ محدوده. فرد تنها تا آن جا که می‌فهمد می‌تواند اراده‌اش را اعمال کند و چون فقط خیرِ خودش را می‌فهمد، دانشش تنها بر خودش نافذ خواهد بود.

اپیزود دوازدهم رادیو نسیان با عنوان «و راه‌ها ادامه‌ی خود را در تیرگی رها کردند» منتشر شد.

راوی و نویسنده: عطیه امیری
پژوهشگران: پارسا عمرانیان، عطیه امیری و محسن نظام‌آبادی

لینک دریافت اپیزود در کست‌باکس:
castbox.fm/vb/755450203

اگر پرسی ز کیشِ پورداود
جوانِ پارسی ایران پرستد

۲۶ آبان سال‌گردِ درگذشتِ ابراهیم پورداود، نخستین مترجمِ اوستا.

اگر Bluesky گرفت و ماندیم و نوشتیم:

آسمون همه جاش یه رنگه!
حرف‌های قدیمی، پلت‌فرم جدید.
پای‌بندی به حاکمیت، هویت و پیشرفت ملّی ایران.