Сесь день в історії карпатськых русинув

23. фебруара 1916: Михаил Дудик, єпископ Пассаїцької візантійської єпархії, родив ся в Сент-Клер, Па. 🇺🇸 († 2007). Основав музей и бібліотеку Інститута дідузнины в Пассаїку (пак у штаті Ню Джерзі) з богатов карпаторусинськов колекційов. Окрем того спомагав карпаторусинські выданя в Америці.

23. лютого 1877: Польскій історик права Пшемыслав Домбковскій вродил ся во Львові 🇺🇦 († 1950). Його баданя о Галичыні, а предовшыткым о саноцкій земли в XV-XVI ст., містят в собі богаты даны о соспільных, етнічных і правных одношынях медже лемківскым селянством і польском шляхтом.

23. фебруара 1750: Йоан Кутка, сященник и педаґоґ, родив ся в Сукові 🇸🇰 († 1812). Выдав церьковно-славянськый букварь из значным уплывом русинської бесіды и два церьковно-славянські катехізмы. «Малый» катехізм 1801. року быв перевыданый онь 10 раз — послідньый раз у 1931. році.

22. фебруара 1928: Лінґвіста Павло Чучка ся родив у Баранинцьох 🇺🇦 († 2016). Спеціалізовав ся на антропонімії, выдав дакулько робут за особові назвы на Пудкарпатю. Другі Чучковы публікації критикуют карпаторусинськый рух в Украйині по 1989. рокови.

22. лютого 1814: Оскар Кольберґ, фолкльориста, етноґраф і музиколоґ, вродил ся в Пжысушы 🇵🇱 († 1890). Перепровадил етноґрафічны експедициі на східній Лемковині і Підкарпатскій Руси. Його матеріалы, выданы посмертно, містят в собі описы материяльной культуры Карпатскых Русинів.

14. фебруара 1966: Звонимир Няради, белетрист и литературни критичар, народзел ше у Руским Керестуре 🇷🇸 († 1993). Його лирска поезия виполнєна зоз интелектуалнима квалитетами и глїбокима рефлексиями о швеце и о власней особи. Бул вецейнїсти побиднїк поетского фестивала Струни шерца.

14. фебруара 1919: Григорій Жаткович и Юлій Ґардош приходят на Паризьку мирну конференцію як преставителі Америцької народної рады угорськых русинув (АНРУР). Рішеня АНРУР за злученя Пудкарпатської Руси з Чехословакійов стало частьов Сен-Жерменського мирного договора, што й рішило статус території.

14. лютого 1894: Симеон Пыж, соспільный діяч і публициста, вродил ся в Вапенным 🇵🇱 († 1957). Брал участ в вельох лемківскых ініциативах. В 1922 повандрувал до Америкы, был єдным з основателів Американьского Карпаторуского Центра і Лемківского Допомогового Комітета. Автор вельох статий о жытю Лемків.

14. фебруара 1892: У Вілксберію 🇺🇸 основаноє Соєдиненіє грекокатоличеськых руськых братств (GCU), майстарша з дотеперь фунґуючых карпаторусинськых братськых орґанізацій у США. Соєдиненіє давало свойим членам и общинам економічну и културну пудпору, до 1945 брало участь у політиці Карпатської Руси.

14. фебруара 1732: Йоан Брадач, єпископ мукачовськый, родив ся в Торисках 🇸🇰 († 1772). Прилучив ся до завершеня субординації Мукачовської єпархії римокатолицькому єпископови у Яґрі. Кой єпархія удновила свою окрему юрисдикцію, став єї владыком. Кроме того ся впознают Брадачовы букварь и молитвенник.

13. фебруара 1948: Гелена Медєши, линґвистка и редакторка, народзела ше у Руским Керестуре. Коредакторка сербско-руского (1995, 1997) и руско-сербского (2010) словнїкох, нового виданя правопису руского язика (2021). Медєши тиж була и главна редакторка «Руского слова».

12. фебруара 1939: У Карпатськуй Украйині проходят парламентські выборы, на котрых провладна партія, Українське національне об’єднання (92.5%), была фактично єдинов — опозиції ся не дали зареґістровати. Розслідовати нарушеня порядку не встигли — уже 15. марта К. У. проголосила свою независимость.

12. фебруара 1937: Алексій Ґеровськый збират Карпаторуськый конґрес у Ню-Йорку. Конґрес подав ултиматум до чехословацького уряду, требуючи затверженя автономії Пудкарпатської Руси пуд 60 днями. Мож думати, ож конґрес мав ефект на приятя першої фазы автономії в юнію 1937.

12. фебруара 1866: Културный діятель Иван Поливка ся родив у Брезнічці 🇸🇰 († 1930). Служив головом Свидницької народної рады (1918), пак окружным школьськым інспектором у Пудкарпатськуй Руси. Быв активный у русофільськых орґанізаціях краю, збирав народні співанкы.

12. фебруара 1835: Анатолій Кралицькый, писатель белетрії и публіцістикы, родив ся у Чабинах 🇸🇰 († 1894). Автор многых творув, межи котрыми історичні, ґеоґрафічні и етноґрафічні начеркы за карпатськых русинув, повіданя за сільськый жывут, повісти (напр. «Князь Лаборець») и многі другі.

11. фебруара 1947: Микола Каменїцки, фолклориста и поета, народзел ше у Коцуре 🇷🇸. Його поезия виражує интересованє за медзиодношенє нукашнього швета чловека и дружтва, судьбу сонароднїкох. Обявел даскельо роботи о фолклору Руснацох з окремну увагу на свой Коцур.

10. лютого 1934: Ватикан сотворил Апостольску Адміністрацию Лемковины на основі 9 деканатів перемышльской єпархіі. Причыном было намаганя затримати перехід на православя серед Лемків. Апостольска Адміністрация перестала фунґувати по выселінях Лемків в 1947 р.

9. фебруара 1929: Папа Пій XI. выдав Cum Data Fuerit — декрет за церьковный жывут грекокатоликув США. Декрет велів передати церьковный маєток єпископови, а новых сященникув обязав быти нежонатыми. Декрет спричинив розкол, включно з удділеньом Америцької карпаторуської православної єпархії (ACROD).

8. фебруара 1939: Франтїшек Данцак, священик і публіціста, ся родив у Варганївцях 🇸🇰 († 2018). Як парох у Снакові, де єден час служыв писатель Емілій Кубек, Данцак одкрыв ёго дїдовизну про сучасных Карпатьскых Русинів в Европі.

7. фебруара 1936: Михайло Тиводар, етноґраф и історик, родив ся у Бедевли 🇺🇦 († 2017). Його майважна робота тото студія за традиційноє пастырство у Карпатах. Кроме того написав моноґрафію за етноґрафію Пудкарпатя и історію рудного села. Послідовно выступав против карпаторусинського руху.

6. фебруара 1964: Анна Ґаёва, малярька і ілустраторка, ся родила в Пряшові 🇸🇰. Представителька словацької школы фантазійного реалізму. У єй творчости домінують фантазійны композіції зо сімболічным або алеґорічным обсяговым замірянём. Ґаёва ілустровала ай дакілько карпаторусиньскых публікацій.

5. фебруара 1941: Юлиян Сабадош, бизнисмен и културни дїяч, ше народзел у Руским Керестуре 🇷🇸 († 2017). Основал машинске подприємство в провинциї Онтарио у Канади, цо му оможлївело давац роботу карпаторусинским имиґрантам. Снователь Руского Дружтва Сиверней Америки.

5. фебруара 1919: Искликана Руська рада, дочасный уряд русинської автономії в границях Мадярщины. Рада мала 42 представителі з Пудкарпатської Руси, єї предсідником быв Орест Сабов, пудпредсідником быв Авґустин Штефан. По формованю Совітської Мадярщины в марті 1919 Штефан си удержав чолову довжность.

4. фебруара 1945: У Сиготі 🇷🇴 ся удбыв Зїзд народных комітетув. Искликаный представителями Закарпатської Украйины, Зїзд прикликав прилучити д нюй румынську часть Марамороша. Того самого року Зїзд быв розпущеный Сталіновым розказом.

4. фебруара 1941: Малярь Михал Чабала ся родив у Нижнїх Чабинах 🇸🇰 († 2002). Перейшов од фіґурных композіцій і портретів до містьскых і сельскых пейзажів, головно з заселеных Карпатьскыма Русинами земель. Ёго монументалны роботы прикрашають публічны будовы в дакількох містах і селах на Словакії.

Full length movie "Лемківске Весіля", which was filmed over a single weekend in 1964 at "Lemko Park" in Monroe, NY. https://youtu.be/5uPyKlVx2pU Фільм "Лемкі... Lemkos in the USA. "Lemko Wedding/Лемківске Весіля" (1964) @lemkovladek

3. лютого 1895: Музикант Штефан Шкымба вродил ся в Волівци 🇵🇱 († 1966). Памятаный єст предовшыткым своіма награнями лемківского весіля і етнічной музикы. Одограл велику ролю в реализациі фільму «Лемківскє весіля» (1929). Был спілосновательом і участником кількох русофільскых орґанізаций.

2. фебруара 1914: Иван Керча, поет и редактор, родив ся в Страбичові 🇺🇦 († 1951). Редаґовав літературну серію и дакулько антолоґій карпаторусинськых літераторув (1940-43). Його поезія повна протеста против соціалного пониженя карпатськых русинув и надії на выслобоженя «з востока».

1. фебруара 1931: Малярь Володимир Микита ся родив у Ракошині 🇺🇦. Його портреты, жанрові сцены, пейзажі и натурморты повні рефлексій над людськым бытьом и проблемами теперішнього общества. По 1989. рокови Микита став активным учасником карпаторусинського руху в Украйині.

1. фебруара 1919: Олена Рудловчак, історічка културы і літературы, ся родила в Мукачові 🇺🇦 († 2007). Єй баданя ся замірює на културу і літературу Карпатьскых Русинів у 19. і 20. сторочах. Меджі єй роботами мож спомянути антолоґії літературы, великы біоґрафії, нарисы културных орґанізацій ітд.

31. януара 1957: Історик Петер Шворц ся родив у Ліптовськум Мікулаши 🇸🇰. Выдав дакулько студій за прилученя Пудкарпатської Руси до Чехословакії и далшу історію краю. Окрему увагу приділив проблематиці становленя словацько-русинської границі.