Sinan Tankut Gülhan

Arkadaşım, algoritmaya bir çekidüzen şart. Akşam şu saat olmuş sabahın günaydın mesajları önüme düşüyor.

Tamam burası iyi hoş da, saatli maarif takvimi gibi niye her sabah günaydın yazıyorsunuz. O furya 2006’da Facebook’ta bitti sanıyordum.

Benim bir zamanlar Konutbank dediğim şey tam olarak buydu.

Satılık konut fiyatlarındaki 12-13 katlık artış, enflasyon rakamlarını da tam olarak ikiye katlamış.

2018 sonu-2024 sonu bileşik enflasyon artışı %585.

ENAG’ın rakamları bile buna yaklaşmıyor. Korkunç bir resim bu.

Konut enflasyonunu hiç ciddiye almadıklarını da gösteriyor.

Geleceksizlik bu.

2018’in son aylarında İstanbul’da konut fiyatlarını topladım piyasanın 2. büyük şirketinden. Birkaç ay önce de en büyük siteden aynı veriyi topladım.

İlki n 70k, ikincisi 122k.

Mahallelere göre ortalamada %1183, ortanda %1084 artmış konut fiyatları İstanbulda 6 yılda.

11-12 katlık bir artış.

Çin ağır basıyor tabii. Muhtemelen meşruiyetini AB’den alan, ekonomik gücün Çin’de olduğu bir sisteme doğru ilerliyoruz.

Rahmetli Arrighi haklı çıkacak mı bakalım. Okumadıysanız, mutlaka Beijing’de Adam Smith.

Öyle bir filmdi ki, Obama’nın nasıl kurtardığını kimse kavrayamadı bile.

Ekonomi durduğunda sigortalayan kalmadığı için transatlantik uçaklar bile durur. O anda kim yükümlülüğü üstlenirse yeni hegemonya olur.

Ben Çin ve AB arasında kararsızım.

Şu anda Türkiye’de kimse farkında değil ama dünya ekonomisi durma noktasına koşar adım gidiyor.

Durmaz umarım ama durduğunda cumhurbaşkanı adayını boş yere hapse atmak için harcanan o 45 milyar dolar o kadar değerli olacak ki.

Biz bu filmi 2008’de izledik.

What's going on in Turkey: Analysis of March 19th A deep structural analysis of the March 19th intervention targeting Ekrem İmamoğlu in Turkey. Explores links between competitive authoritarianism, neoliberal urban transformation in Istanbul, economic...

And now in English. What's the deal with Turkey's competitive authoritarianism and how democracy's failed so terribly that led to the massive arrests of Ekrem İmamoğlu and his team and supporters:
en.sinantankutgulhan.com/whats-going-...

Hikaye yavaş yavaş Asimov’un Vakıf hikayesindeki gibi ufak meselelerle yıkılmaya doğru gidiyor.

Çok tuhaf bir şey bu kadar havacılık kazasının bu kadar kısa sürede yaşanması.

Twitter aleminin bir nevi raconu. İşte mesela Ahmet Hakan-İMGökçek, zamanında Okan Bayülgen filan. Bu arkadaşlar bu işin kitabını yazmış tipler. O bünye yokmuş bende. Başta var zannetmiştim ama.

Çok eskiden, az takipçili sıradan ve ara sıra parlayan (o da 80-90k) twitler atarken trolle trollük yapmanın en iyi yöntem olduğunu fark etmiştim.
Ama sayıların gücü adına 5-10 kişiye trollük yapmak nerede 100lerce trolle laf yetiştirmek nerede.
Bu arada gözlemim mesela trolle trollük aslında

Ben 30k’yı geçince kilitliyorum, anlamamaktan da ziyade kendini her konuda tepki vermek zorunda hisseden insanlar var gibi.

Emeklilikte rahat bir hayat hayali kuran Amerikalıların birikimlerinin %20’si şu son birkaç günde yok oldu.

Siyaseten en güçlü ve etkin kesim de emekliliğe yakın kesim.

Daha bunun faiz artışı, enflasyonu, ayı piyasasının belirsizlikleri de var.

Amerika’da gümrük vergileriyle çöken borsanın neden toplumun geniş kesimleri açısından önemli olduğunu şöyle izah edeyim, Sosyal Güvenlik Kurumunun emeklilik parası sürünmeye ancak yetecek meblağ.

Emeklilik fonlarının çoğu borsada olan vergisiz 401K’larda. Bunlar bizim BESler gibi.

22. 1854-1876 arası neredeyse Osmanlı için özel çalışan bir kanadı olan bir banker aile Rothschildler. Sonucu, Duyunu Umumi (OPDA) ve genç cumhuriyetin 1960'ların ortalarına kadar ödeyeceği borçlar olacak Rothschild bankerliğinin. Ama ABD'yle bir ilgisi yok, zaten izolasyonistti.

21. Derkenar: Tabii Rothschildlerin bizim toplumsal bilinçaltımızla derinden ilgisi var. Şu İngiliz parlamento raporunda da okuyabileceğiniz üzere, Osmanlı Türkiyesi'nin İngiliz piyasasından alamadığı Kırım Savaşı borcunu sağlayan Rothschildler. api.parliament.uk/historic-hansa…

20. Tabii bir diğer mesele, ABD'de miras yasasının bizdeki gibi hukuki bir dayanağının olmaması. İsterseniz kedinize köpeğinize bırakabilirsiniz mirasınızı, devlet de vergisini alır, gerisine karışmaz. Aileler için kuşaktan kuşağa aktarımı takip etmek bu açıdan da zor.

19. Yani Elon Musk haklı, dünyanın en zengini dediğimiz insanların servetlerinin çok büyük kısmı likid değil. Hisse senedinde yıllık gelir vergisi olmadığı gibi miras vergisi de 1980'lerden bu yana (neoliberalizm bu aslında) sıfırlanmış durumda. Sadece satarsanız vergi var.

18. Ailelerin varlıklarını korumak için geliştirdiği, vakfiyeden, kâr amacı gütmeyen dernek bağışlarına giden çok komplike yöntemler var. En basiti, hisse senedi. Bu nedenle, bugün zenginlik diye saydığımız şeyin çok büyük kısmı ABD'de hisse senedi demek.

17. Kuşaktan kuşağa aktarılan servet meselesinin neden doğru olamayacağını şöyle açıklayayım, 1929 krizinden 1970'lerin ortalarına kadar ABD'de miras vergisi %80. Bugün bu oran %40. Ölmeden bağışlayayım dersen de vergisi var, %35-40 civarında değişen.

16. Kabaca, Güney-Kuzey iç savaşı da sanayileşmekle, eski usulün korunması arasındaki anlayış farkından kaynaklanıyor. 1800'lü yılların en korkunç (Kırım Savaşı'ndan bile korkunç) ve kanlı savaşı sonucu kazanan Kuzey ve onun imtiyazlı aileleri oluyor.

15. Sonra da Atlantik-Pasifik demiryollarını inşa etmeleriyle birlikte, köylü-tarımsal ürünü dünya pazarlarını alt-üst ediyor, İngiltere'yi pes ettirip korumacılığa sürüklüyor. Güney, bunu sürdürmek isterken, Kuzey tarım fazlasını sanayi ürünlerine dönüştürmekle uğraşıyor.

14. 1860'lara kadar ABD ezici çoğunluğu köylü ve çok ama çok koyu köktendinci Protestan bir ülke. Bu nedenle Merkez bankası bile yaşayamıyor. Avrupalıların korkuyla baktıkları bir yer. 1860'larda Robber Baronlar, önce Kanada-New York kanallarını yapıyorlar.

13. ABD'ye büyük Yahudi nüfusun gelmesi çok sonra, 1880'lerde gerçekleşiyor. O da Avrupa'nın en yoksul, Çarlık kontrolü altındaki bölgelerinden. Bu nedenle belki ilk mafya -Bugsy Siegel ve binlercesi- çeteleri Yahudi. Vegas da nispeten bunun sonucu ortaya çıkıyor: bkz. Godfather.

12. İki kuzeni başkan yapan, birini 8 yıl, diğerini 12,5 yıl iktidarda tutmayı başaran Roosevelt ailesi, daha Kennedyler yokken ilerici siyasetin kalesiydi. Teddy kendi partisiyle kavga edip üçüncü defa seçilemedi. FDR en uzun süre başkanlık yapan isimdi. Sonra süre sınırı geldi.

11. ABD, Protestan bir temel üzerine inşa edilmiştir. kuruluşu İngiliz Anglikan kilisesiyle bile anlaşamayan adı zaten non-konformist olan tarikatlere dayanır. Kennedy, Biden'a kadar tek Katolik başkandı. Obama da Protestan'dır tabii ki.

9. Robber Baron, hırsız baron demek basitçe. Deli Dumrul'un köprüsü gibi yöntemlerle zengin olanlara verilen bir isim. 10. ABD'de, hemen bütün büyük finans-kapital aileleri Protestan'dır, iktidar eliti de. Tek istisnası 1929'u zararsız atlatan Joe Kennedy, Kennedy'lerin babası.

7. JP Morgan çok enteresan bir karakter. Çağdaş Amerikan kapitalizmi onun eseri -1929'daki Büyük Buhran da dahil. ABD'nin en büyük bankacısı. Tabii ki Protestan. 8. Morgan, Rockefellerlar, esas olarak Vanderbilt'lere Amerika'da Sosyolojiye Giriş derslerinde Robber Baron denir.

5. Vanderbilt'ler de büyük bir aile, ondan niye bahsedilmiyor. Hatta, Rockefeller'lar sonradan görme iken Flaman Protestan Vanderbilt ailesi New York'un en zengin ve güçlü ailesiydi. 6. ABD'nin iktidar eliti uzunca bir süre bu birkaç aile içinden çıkıyor. Roosevelt'leri eklemeli.

3. Evet, Rothschildler Yahudi ve bir kısmı Siyonist. Ama Amerika'yla hiçbir ilgileri yok. 4. Rockefeller'ların son büyük ismi 1970'lerde New York Eyaleti Valiliği yapan Nelson. Carter yerine 1975'te başkan olmak istiyor ama başarılı olamıyor. Ondan sonra da başka Rockefeller yok.