Maarten Neuteboom

De tragiek van Dante is dat de hel ons in deze wereld veel te vertrouwd is. Zijn eigenlijke boodschap vind je in Paradiso: een klein beetje van de hemel herstelt alles: schoonheid, gerechtigheid, belangeloos liefhebben, geduld en bovenal — vreugde.

Mijd politici die veelal woedend zijn. Ze parasiteren op boze gevoelens: je identificeert jezelf met die vertoornde volksvertegenwoordiger en voelt je even gezien. Maar het deugt niet. Het antwoord op woede is niet nóg meer woede, maar een milde geest die vrede wenst te stichten.

“U hebt geen moreel kompas.” Wie dat zegt, veronderstelt het bestaan van een ‘moreel noorden’. Het geweten is hier als een kompasnaald: de mens vermoedt een goed en kwaad dat los van onze willekeur bestaat. Maar daarmee besef je hopelijk ook dat jíj niet de maat der dingen bent.

Er zijn momenten in het leven waarop je op jezelf bent aangewezen. Natuurlijk, er zijn gidsen, maar dat eenzame ogenblik waarin jíj de keuze moet maken blijft. Zoals Dante schrijft in de tweede zang van Inferno: “[E]n ik alleen, maakte mij gereed om de strijd te doorstaan […].”

Altijd bereid!

Mijn gedachte én hoop is juist dat deze oorspronkelijke vreugde – ondanks alles – deel blijft van het verhaal dat ieder leven schrijft.

Van een éénjarige kun je veel leren. Bijvoorbeeld dat er een oorspronkelijke levensvreugde bestaat waarmee je zelf ooit volkomen vertrouwd was.

Als ik slechts — zoals nu de suggestie is — moest leren lezen voor de arbeidsmarkt of het begrijpen van overheidsbrieven, dan zou ik er ook de brui aan geven. Geef kinderen een reden om te lezen: schenk ze een groot verhaal — leer ze niet overleven, maar iets om voor te leven.

De grootste bedreiging voor de democratische rechtsstaat is misschien wel de oppervlakkigheid van de tirannieke amusementscultuur die het westen in haar greep heeft. Maar let wel: met spel, show en spektakel wordt geen staat geleid, geen gemeenschap gebouwd en geen recht gedaan.

Consider how your souls were sown:
you were not made to live like brutes or beasts,
but to pursue virtue and knowledge.

– Dante Alighieri, Inferno, 26.118-120.

“En laten we ervan doordrongen zijn, dat ieder atoompje haat, dat wij aan deze wereld toevoegen, haar onherbergzamer maakt dan ze al is.”

– Etty Hillesum, in haar dagboek op 23 sept. 1942.

Zeker. We hebben overtuigingen nodig en geen meningen, want alleen dan kun je kathedralen bouwen. Dat was zijn gedachte.

Vrij naar Heinrich Heine…?

Daar zit veel in: men ziet de ander niet meer en ontmenselijkt elkaar in een handomdraai. Maar ik denk dat het moderne ideologische denken eveneens een niet te onderschatten rol speelt — dat maakt doof voor het spreken van de werkelijkheid.

In de Hel is Dante nooit alleen, want altijd is daar zijn gids Vergilius. En het is alsof de dichter ons daarmee iets zeggen wil: kijk het kwaad niet in de ogen zonder een wijze, liefhebbende vriend aan je zijde.

[Jean-Baptiste-Camille, Dante et Virgile, 1859]

U wilt me dat in het licht van al het grotere kwaad op deze aardkloot vast vergeven.

Fraai.

De huiveringwekkende afwezigheid van enig gevoel voor het oneindig kostbare in een medemens — en dan vooral de brute ontheiliging van de onschuld in het kind, de eerbied voor het gestorven lichaam, de waardigheid van een oudere — dát is een kwaad dat louter veroordeling verdient.

'I wish I could create a symphony from the sounds of waves, from the secret whispering of a pristine forest, from the twinkling of stars, from our songs and my great nostalgia'

Mikalajus K. Čiurlionis

btd 1875 d 1911

#Lithuanian #art #composer

Prelude d moll

youtu.be/IFgRZCA6Lf4?...

'Truth'

Absoluut!

Onlangs las ik een scriptie over de Deense filosoof Søren Kierkegaard. De student verwees met instemming naar een levenswijsheid van Geert Jan Blanken die het doorgeven meer dan waard is: “Hoe men met de liefde omgaat, weerspiegelt hoe de mens ten diepste met het bestaan omgaat.”

Avondeten met drie dochters in de leeftijd van nul tot en met zeven jaar. Ik heb het stille vermoeden dat ze mij reeds moeiteloos de baas zijn.

In verkiezingstijd kun je nooit genoeg stilstaan bij wat de kunstenaar Cecil Collins schrijft in ‘The Vision of the Fool’ (1947): “It is a rudimentary type of mind that believes that the problems of human society can be solved by politics. Politics are abstract, they can never be a way of life.”

Septemberavond — de hemel kleurt vroeg rood, in de verte luidt een klok. Voorbij de vergankelijkheid wacht de morgen.

De zin van het leven verdwijnt eenvoudig achter de horizon van ons redeneren, maar in een oprechte handeling van zorg en liefde toont hij zich stilzwijgend — iedere keer opnieuw.

Hoop is je – soms haast tegen beter weten in – vastklampen aan het beloftevolle verlangen dat een mens iedere dag opnieuw kan beginnen.