pulsar – portal popularnonaukowy

Wymiary przestrzeni: Niemądry krzyk ulicznych plemion Kierowcy muszą walczyć z rowerzystami i pieszymi, żeby mieć więcej miejsca na drogach? To fałsz. A jaka jest prawda? [Artykuł także do słuchania]

🔊 pulsar ma głos
Nikt nie jest wyłącznie kierowcą, rowerzystą czy pieszym, ale „bycie” którymś z nich stało się kwestią światopoglądową i częścią tożsamości kulturowej wielu osób.
🖋️ Marcin Skrypek.

Orzeł zadokował. Sławosz Uznański-Wiśniewski jest na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej Statek typu Crew Dragon, o wdzięcznej nazwie Grace, bezpiecznie zawinął do portu. I zobaczyliśmy, ile znaczą tam kobiety.

Sławosz Uznański-Wiśniewski spędzi w Międzynarodowej Stacji Kosmicznej planowo – odpukać, czas ten zostałby skrócony jedynie w sytuacji alarmowej – pełne dwa tygodnie.
Pisze Olaf Szewczyk.

Orzeł zaorbitował. Sławosz Uznański-Wiśniewski leci na Międzynarodową Stację Kosmiczną Dziś o godz. 8.31 rakieta misji Axiom 4 wreszcie oderwała się od Ziemi. Sławosz Uznański-Wiśniewski jako trzeci Polak w historii – po Panu Twardowskim i Mirosławie Hermaszewskim – poleciał w kosmos.

„W kosmosie nie jestem sam, reprezentuję nas wszystkich. Z całego serca dziękuję wam za zaufanie. Kosmos dla wszystkich. Space for everyone”.
Przy ostatnich słowach drżący głos zdradzał silne wzruszenie.
O starcie Sławosza Uznańskego-Wiśniewskiego pisze Olaf Szewczyk.

Człowiek jak szczur lub karaluch, czyli nasza ewolucja trwa Badania genetyczne dostarczają coraz więcej dowodów, że – wbrew powszechnej opinii – w naszym gatunku zaszły w niedawnej przeszłości ewolucyjnej głębokie zmiany przystosowawcze. [Artykuł także do słuc...

🔊 pulsar ma głos
Przez większość XXI w. wielu biologów ewolucyjnych wyznawało pogląd, że ewolucja człowieka zachodziła w ostatnich tysiącleciach w niemrawym tempie, w przeciwieństwie do dramatycznych zmian we wcześniejszych okresach naszej prehistorii. Chyba nie mieli racji.
🖋️ Kermit Pattison.

Rafael Mariano Grossi: Obawiam się, że ktoś w końcu użyje broni jądrowej Szczególnie alarmujące jest to, że nawet kraje będące dotychczas mocnymi filarami zawartego w 1968 roku Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej i jednocześnie posiadające odpowiednie technologie...

🔊 pulsar ma głos
To, co się wydarzyło 13 czerwca, jest ogromnie niepokojące. Wielokrotnie oświadczałem, że obiekty jądrowe nigdy nie mogą być atakowaneu.
Mówi Rafael Mariano Grossi, dyrektor generalny Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej.

Jedna na milion to już nie rzadkość. Vera Rubin pokazuje pierwsze zdjęcia Praca tysięcy ludzi rozpoczęta 27 lat temu, gdy powstał plan i pierwszy szkice obserwatorium imienia znakomitej astrofizyczki, dziś przynosi owoce. Kosmos dosłownie odkrywa swoje tajemnice na naszych ...

📌 OTWARTY DOSTEĘP DO TREŚCI
„Jedna na milion przestaje być synonimem »rzadkości« jeśli obserwujemy miliardy obiektów”. I to właśnie zaczęło docierać do naukowców z całego świata: wkraczamy w zupełnie nową erę monitorowania nieba.
Opisuje i pokazuje Łukasz Tychoniec.

Jak Microsoft Flight Simulator w 50 lat pomieścił cały świat Od „drucianych” modeli po fotorealistyczną planetę wygenerowaną m.in. z pomocą AI. Oto historia niezwykłego symulatora, który jest najdłużej rozwijaną serią Microsoftu, starszą nawet niż Windows. [Art...

🔊 pulsar ma głos
Po pół wieku Microsoft Flight Simulator coraz lepiej spełnia swoją obietnicę porządnej symulacji. Choć z pewnością wciąż nie jest idealny, to pozostaje świadectwem dekad innowacji i niezłomnego dążenia do możliwie najwierniejszego odtworzenia rzeczywistości.
🔊Marcin Rotkiewicz.

Archeolodzy zostali wikingami. To nie była romantyczna żegluga Jak naprawdę wyglądały podróże legendarnych morskich najeźdźców? Badacze sięgają do skandynawskich mitów, tekstów i archeologii. Również tej doświadczalnej. [Artykuł także do słuchania]

🔊 pulsar ma głos
Maj, północne wybrzeże Norwegii, deszcz ze śniegiem. Wąska łódź z jednym żaglem sunie wzdłuż poszarpanego wybrzeża. Na pokładzie nie ma ani długobrodych wojów z toporami, ani bogatych łupów, są za to archeolodzy, etnolodzy, lokalni rybacy.
🖋️ Agnieszka Krzemińska.

„To iest riba czudna”. Opowieść o podejściach i wycofywaniach się rakiem z raka 21 czerwca Słońce wchodzi w punkt Raka. Choć może raczej Kraba? Po prześledzeniu dziejów taksonomicznej batalii w sprawie tych dwóch skorupiaków wielu rzeczy nie można być pewnym. [Artykuł także do sł...

🔊 pulsar ma głos
Gwiazdozbiór Raka leży na północnym niebie i tworzą go gwiazdy tak słabo widoczne, że nie rzuca się w oczy żaden wyraźny obraz. Egipcjanie i Babilończycy widzieli tam np. żółwia. Co przekonało ich do umieszczenia tam w końcu raka? Ciężko stwierdzić.
🖋️ Piotr Panek

Podkast 142. Zuzanna Świrad: Na brzegach niepewności, czyli co mówią klify Tam, gdzie lądy spotykają się z morzami, rozgrywają się procesy fizyczne, od których przebiegu także zależy nasza przyszłość. Opowiada o nich dr Zuzanna Świrad – geomorfolożka z Instytutu Geofizyki PA...

🔊 𝐩𝐮𝐥𝐬𝐚𝐫 𝐧𝐚𝐝𝐚𝐣𝐞. sygnał 142.
Tam, gdzie lądy spotykają się z morzami, rozgrywają się procesy fizyczne, od których przebiegu także zależy nasza przyszłość. Opowiada o nich dr Zuzanna Świrad – geomorfolożka z Instytutu Geofizyki PAN, stypendystka programu L’Oréal-UNESCO dla Kobiet i Nauki.

Marihuana i serce: miliony badanych, wniosków zbyt mało Regularne palenie konopi zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia nagłego zgonu sercowego nawet dwukrotnie. Czy również u konsumentów okazjonalnych? I co z marihuaną przyjmowaną w inhalacji lub w formi...

🔊 pulsar ma głos
Na polu badań nad konopiami jest jeszcze wiele do zrobienia. Już teraz jednak autorzy metaanalizy z „Heart” dochodzą do ważnej konkluzji.
🖋️ Marta Alicja Trzeciak

Biologie fantastyczne. „Thunderbolts*”: studium samotności „Thunderbolts*” to przełamanie dotychczasowej konwencji kina superbohaterskiego. Choć na ekranie spotykają się tu złoczyńcy i wojownicy o nadprzyrodzonych zdolnościach, ich największym przeciwnikiem o...

🔊 pulsar ma głos
Nic dziwnego, że to właśnie motyw samotności i jej wpływu na samopoczucie jest eksplorowany w tej produkcji, kierowanej przecież przede wszystkim do ludzi młodych.
🖋️ Marta Alicja Trzeciak.

Platforma arXiv: naukowcy zaczynają od niej dzień, wydawcy zgrzytają zębami Droga do publikacji ma swoją dynamikę – trzeba stanąć w kolejce, uszanować cykl wydawniczy. Autorom jednak zależy na szybkim ogłoszeniu wyników. Czy zamiast przechodzić przez ucho igielne, mogą je obe...

🔊 pulsar ma głos
O znaczeniu i sukcesie arXiv dla naukowej społeczności świadczą imponujące statystyki. Zdaniem twórcy projekt jest wciąż „niesamowicie zabawny” i daje możliwość testowania pomysłów.
🖋️ Marek Ścibior

www.projektpulsar.pl/technologia/...

Upuszczanie i oddawanie. O praktykach związanych z krwią W przeszłości krew upuszczano w ramach rytuałów i w celach leczniczych. Dziś wiemy, że to praktyka szkodliwa. Choć może nie do końca. [Artykuł także do słuchania]

🔊 pulsar ma głos
Problem z puszczaniem krwi polegał na tym, że jednocześnie pozbywano się z ciała nie tylko tego, co szkodziło, ale też tego, co było korzystne
🖋️ Agnieszka Krzemińska i Marta Alicja Trzeciak.

Koreańskie haenyeo: ostatnie strażniczki oceanu Wyspa Jeju słynie ze skał, wiatru i poławiaczek haenyeo. Pracują do osiemdziesiątki, codziennie nurkując na bezdechu na głębokość 20 m. Nic dziwnego, że ich ciała są niezwykłe. [Artykuł także do słuch...

🔊 pulsar ma głos
Zaczynają od krótkiej modlitwy do bogini morza o bezpieczeństwo i dobre połowy. Wkładają pianki, maski, płetwy, balast, zabierają zakrzywione noże i siatki mangseon, po czym wpływają na otwarte morze lub przybrzeżne rafy. To haenyeo.
🖋️ Agnieszka Krzemińska i Marta Alicja Trzeciak.

Podkast 141. Wojciech Dzwolak: Śledzę magię w mikrokroplach Dlaczego białka warto czasem traktować po macoszemu? Dlaczego spontanicznie organizują się w toksyczne struktury? Co ich skrętność ma wspólnego z genezą życia na Ziemi? Opowiada prof. Wojciech Dzwolak...

🔊 𝐩𝐮𝐥𝐬𝐚𝐫 𝐧𝐚𝐝𝐚𝐣𝐞. sygnał 141.
Dlaczego białka warto czasem traktować po macoszemu? Dlaczego spontanicznie organizują się w toksyczne struktury? Co ich skrętność ma wspólnego z genezą życia na Ziemi? Opowiada prof. Wojciech Dzwolak, chemik z Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych UW.

AI: zwykła łamigłówka to wyjątkowa porażka Najnowsze modele językowe rozwijają uniwersalne zdolności rozumowania? Naukowcy z Apple’a podają w wątpliwość tę tezę, bo odkryli ich zaskakujące ograniczenia. [Artykuł także do słuchania]

🔊 Być może najbardziej zdumiewającym odkryciem okazał się tu problem AI nie tylko z opracowaniem strategii, ale nawet z wykonaniem gotowych instrukcji.
🖋️Marcin Rotkiewicz.

Prawo do śmierci: czy przyznaliby je sobie lekarze Medycy wiedzą najwięcej i o procedurach eutanazyjnych, i o specyfice chorób terminalnych. Dlatego właśnie ich badacze zapytali o ewentualną decyzję we własnej sprawie. [Artykuł także do słuchania]

🔊 pulsar ma głos
Badaczy interesowało, czy wiedza m.in. o przebiegu chorób terminalnych wpływa na to, jak lekarze zadecydowaliby w swojej własnej sprawie, gdyby rozpoznano u nich schorzenie nieuleczalne: nierokującego raka lub chorobę Alzheimera.
🖋️ Marta Alicja Trzeciak

Małpa z Arabii, czyli czy wszyscy jesteśmy Europejczykami Czy wspólny przodek ludzi, szympansów i goryli był z naszego kontynentu, ale klimat zmusił go do przeprowadzki do Afryki? Rozwiązanie tej zagadki, a także paru innych mogą skrywać piaski Półwyspu Arab...

🔊 pulsar ma głos
Naukowcy od dawna zastanawiają się, kto dał początek hominidom, czyli nam, szympansom, gorylom i orangutanom wraz z ich wymarłymi poprzednikami? I gdzie – czy na pewno w Afryce?
🖋️ Andrzej Hołdys.

Matematycy po pół wieku rozwiązują problem sofy Jaka jest największa kanapa, którą można obrócić w rogu korytarza? Po 58 latach w końcu to wiemy. [Artykuł także do słuchania]

🔊 pulsar ma głos
Matematycy wreszcie okazali wsparcie tym wszystkim, którzy, zmagając się z masywną kanapą, próbują ją przepchnąć przez załamanie ciasnego korytarza.
🖋️ Jack Murtagh

Jakie „notatki” zostawiają dzieciom w genach rodzice, czyli czy lęki i traumy są dziedziczne Wątpliwości, które pojawiają się w odniesieniu do badań dotyczących potencjalnego epigenetycznego dziedziczenia traum, nie unieważniają i nie dyskredytują ich wyników. Pokazują jedynie, że wciąż jeszc...

🔊 pulsar ma głos
Nauki empiryczne powinny przestrzegać tzw. standardu Sagana: „Nadzwyczajne twierdzenia wymagają nadzwyczajnych dowodów”. Na polu dziedzicznej epigenetyki takich dowodów nadal brakuje.
🖋️ Marta Alicja Trzeciak.

Podkast 140. Barbara Pietrzak: Rozwielitka uwodzi osobowością – Wątek osobowości zwierząt wzbudza zawsze dużo emocji. Sam fakt, że traktujemy zwierzę jako osobę, jest tematem samym w sobie – mówi dr hab. Barbara Pietrzak, biolożka z Wydziału Biologii Uniwersytet...

🔊 𝐩𝐮𝐥𝐬𝐚𝐫 𝐧𝐚𝐝𝐚𝐣𝐞. sygnał 140.
– Wątek osobowości zwierząt wzbudza zawsze dużo emocji. Sam fakt, że traktujemy zwierzę jako osobę, jest tematem samym w sobie – mówi dr hab. Barbara Pietrzak, biolożka z Wydział Biologii UW, specjalizująca się w ekologii i biologii ewolucyjnej.

Jazda na punkty, czyli w pułapce ewaluacji Jednostki naukowe zostaną w tym roku ocenione według dotychczasowych zasad. Przez najbliższe kilka miesięcy zamiast ratować naukę, środowisko będzie ratować wskaźniki. [Artykuł także do słuchania]

🔊 pulsar ma głos
Kilka miesięcy temu pojawiło się wiele głosów wzywających do zupełnego odstąpienia od ewaluacji. Niestety nie zostały uwzględnione. Wynika z tego smutny wniosek: najbliższe półrocze jest w przeważającym zakresie stracone dla polskiej nauki.
🖋️ dr hab. Maciej J. Nowak

Autyzm i parkinson: związek istnieje, ale trudno go sprecyzować Autorzy publikacji w „JAMA Neurology” starali się przeprowadzić badania jak najbardziej rzetelnie. Zrelacjonowali także dokładnie kolejne etapy analiz, które doprowadziły ich do prezentowanych wnioskó...

🔊 pulsar ma głos
Mamy tu do czynienia z bardzo dużą grupą badaną i wysoko cenionymi, rzetelnymi ośrodkami naukowymi. W takiej sytuacji należy się spodziewać, że wnioski wynikające z badań są wiarygodne. Czy tak jest w istocie?
🖋️ Marta Alicja Trzeciak.

Człowiek: paleolityczne ciało w rzeczywistości cyfrowej Jesteśmy zwierzętami dojrzewającymi bardzo nietypowo – i ryzykownie dla siebie samych. Biologia nie nadąża za kulturą, co prowadzi do poważnych napięć. [Artykuł także do słuchania]

🔊 pulsar ma głos
Seks ma służyć płodzeniu potomstwa, a jeśli zyskuje walor sam w sobie, to ewolucja przestaje działać. I tego udało się dokonać ludziom.
🖋️ Marcin Ryszkiewicz.

Podkast 139. Robert Firmhofer: Gambit Kopernika, czyli ucieczka z placu zabaw Dlaczego dobry gospodarz powinien czasem zirytować gości? Dlaczego wypada, by pozwolił im się zgubić w lesie? O tym, jak się buduje zaufanie do wiedzy i do tych, którzy ją tworzą, opowiada Robert Firm...

🔊 𝐩𝐮𝐥𝐬𝐚𝐫 𝐧𝐚𝐝𝐚𝐣𝐞. sygnał 138.
Dlaczego dobry gospodarz powinien czasem zirytować gości? Dlaczego wypada, by pozwolił im się zgubić w lesie? O tym, jak się buduje zaufanie do wiedzy i do tych, którzy ją tworzą, opowiada Robert Firmhofer – dyrektor naczelny Centrum Nauki Kopernik.

Złoto bierze się z rozbłysków oraz z jądra Ziemi Ten szlachetny metal jest rzadkością. Badacze z Columbia University odkryli, jak powstaje w kosmosie. A naukowcy z Georg-August-Universität Göttingen – gdzie się skrywa na naszej planecie. [Artykuł ta...

🔊 pulsar ma głos
Dlaczego złoto jest w kosmosie ewenementem? Za jego produkcję tzw. proces r, polegający na szybkim wychwycie neutronów przez jądra atomowe. Do jego rozpoczęcia potrzebne są ekstremalne gęstości i temperatury.
🖋️ Łukasz Tychoniec i Andrzej Hołdys

Mamy nowy rezerwat: Bliżyńskie Lasy Naturalne. Jest największy w kraju Powołanie rezerwatu większego od najmniejszych polskich parków narodowych – Ojcowskiego i Pienińskiego – i prawie tak dużego, jak park Babiogórski, jest w zasadzie cudem. Tym większy powód do radości....

🔊 pulsar ma głos
rezerwat chroni wybitnie cenne fragmenty Puszczy Świętokrzyskiej. Badacze, którzy poświęcili mnóstwo energii na gruntowne przejrzenie blisko 3 tys. ha Bliżyńskich Lasów Naturalnych, mówią o wartościach przyrodniczych porównywalnych z Puszczą Białowieską.
🖋️ Jędrzej Winiecki.

My, ofiary cyfrowego kapitalizmu i cyfrowej kolonizacji? Nie jesteśmy bezbronni Miliarder Elon Musk zmęczył się polityką i wraca do biznesu. Pytanie o wpływ big techów na władzę pozostaje. Czy jeszcze możemy wyzwolić się spod ich dominacji? [Artykuł także do słuchania]

🔊 pulsar ma głos
Zasoby, jakimi dysponują big techy, zapewniają im niemal boską wszechmoc – przyglądając się ich rozwojowi, nie zauważyliśmy, jak stały się „bóg techami”.
🖋️ Edwin Bendyk

Druga Ziemia: najmocniejszy dowód jest raczej bardzo słaby Planeta K2-18b mogła być skolonizowana przez żywe organizmy? Nowe badania tego nie potwierdzają. To jednak jeszcze nie koniec analiz tego odległego globu.

Znaleźliśmy „najmocniejszy do tej pory dowód na istnienie życia poza Układem Słonecznym” – ogłosił w połowie kwietnia Nikku Madhusudhan. Trzy zespoły badaczy postanowiły zweryfikować argumenty, jakich wówczas jego zespół użył. Wyniki nie są dla niego zbyt korzystne.
Pisze Andrzej Hołdys.